Mağaza ve Araç İç Dizaynı ile Dekorasyonlarının Tescili: Tasarım Tescili ile Korunma
1- Tasarım Tescilinde Ürün ve Tasarım Kavramları
Sınai Mülkiyet Kanunu, hangi ürünler üzerinde uygulanan tasarımların tescil yolu ile korunabileceğini ifade etmiştir. Buna göre, hukuki tanımı itibariyle tasarım kavramı, “ürünün” tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümü olarak tanımlanmaktadır (SMK m. 55/1). Bu tanımda kilit rolü, “ürün” kavramı oynar. Hangi ürünler üzerinde uygulanan tasarımların tescil koruması alabileceğini anlamak için, “ürün” kavramının da tanımlanması gerekir. Kanun’da, “ürün” kavramının, tanımı yapılmamış ise de hangi “nesnelerin” ürün kavramı kapsamında değerlendirileceği sayılmıştır. Buna göre; endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesne, birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçalar, ambalaj gibi nesneler, birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumları, grafik semboller ve tipografik karakterler “ürün” olarak değerlendirilir.
2- Mağaza ve Araç iç Dizayn ve Dekorasyonlarının Hukuki Koruması
Yukarıda yer verilen tanımlamalardan görüldüğü üzere, tescil olunan ve hukuki koruma sağlanan “şey” başvuruya konu edilen ürünün “görünümü” olacaktır. Bu nedenle “ürün” kapsamında değerlendirilemeyecek bir nesnenin ya da tasarımın gerçekleştirildiği “şeyin” başvuruya konu edilmesi halinde ret kararı verilmesi mevzuatın da bir gereğidir (SMK m. 64/6-a). Bu açıklamaların ardından; mağazaların, işyerlerinin, ofislerin, alışveriş merkezlerinin, restoranların, otellerin ve benzeri yerlerin iç dizayn ve dekorasyonlarının durumu ile minibüs, karavan, otobüs, otomobil, limuzin gibi araçların iç dizayn ve tasarımlarının tasarım tescili ile korunmasının mümkün olup olmadığı ifade edilmelidir.
Yukarıda paylaşılan “ürün” kavramının kapsamı ifade edilirken; “birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarının” da ürün kavramı kapsamında değerlendirileceği ifade edilmişti. Sınai Mülkiyet Kanunu “birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumları” ifadesi ile “ürün” kavramı kapsamında değerlendirilebilecek kompozisyonların kapsamını geniş tutmuştur. Buna göre, minibüs, karavan, otobüs gibi araçların iç dizaynı ile mağaza, işyeri, ofis, restoran ve benzeri yerlerin dekorasyonunu / iç dizaynını veya yerleşim planını, “birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumları” kapsamında değerlendirmek ve tasarım tescili yolu ile korunmalarını sağlamak hukuken mümkündür[1]. Türk Patent ve Marka Kurumu’nun mevcut uygulaması da bu yöndedir. Aynı zamanda Locarno Sınıfları incelendiğinde 32 nci sınıfta; Sunum [tekne içi düzenlemesi] , Sunum [restoran içi düzenlemesi] , Sunum [mağaza içi düzenlemesi] , Sunum [oda içi düzenlemesi] , Sunum [tren içi düzenlemesi] , Sunum [vitrin düzenlemesi] alt sınıflarına yer verildiği görülmektedir.
Sonuç Olarak
Tasarım tescili yolu ile korunabilecek ürün tasarımlarının neredeyse bir sınırı yoktur. Fakat hukuki koruma talep edilen tasarımın tescillenebilir olması için ilk şart elbette “ürün” tanımı kapsamında değerlendirilebilecek bir ürün üzerinde uygulanmış tasarımın mevcut olmasıdır. Mağaza tasarımları, otel lobisi ya da otel odası tasarımları, restoran temalarının tasarımları, benzeri işyerlerinin iç dizaynları ve dekorasyonları ile araç içi tasarımları, minibüs, karavan ve benzeri araç içi dekorasyon ve tasarımları bu kapsamda değerlendirilmekte ve tescili mümkün görülmektedir.
Daha fazla bilgi, tasarım tescili ve tasarım danışmanlığı için Whatsapp hattımızdan veya mail yoluyla bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz. 27.03.2023
[1] Türk Patent ve Marka Kurumu, Tasarım İnceleme Kılavuzu (2023)., s.8.
Av. Ecenur Tuncel Uyanık
Yazar, İzmir Barosu'na kayıtlı Avukat olup, aynı zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu'na kayıtlı yetkili Marka Vekilidir. Marka Hukuku alanında çalışmalarını yoğunlaştırmıştır.